kokmeeuw

Tot nu toe gold als oudste jaar van vermelding van deze vogelnaam 1623: de vorm coc-meeuken. Een oudere vorm staat bij Aldrovandi 1603, het derde deel van zijn driedelige Ornithologia (Aldrovandi was Italiaan, ontving namen uit een Nederlandse bron). Onder Latijn Larus, als algemene naam voor meeuwen, noemt hij uit diverse taalgebieden wat dáár de algemene naam is. Voor Nederland vermeldt hij: kockmeuu (p.63). Het algemene past mooi bij al bestaande aanwijzingen dat kokmeeuw ooit een naam voor diverse meeuwensoorten was. Later pas wordt de naam voor alleen nog de kokmeeuw gebruikt.

'Algemene naam' kan inhouden dat het kok in kokmeeuw een verwoording was van het ò-ò-ò bij de grotere meeuwen (de zilvermeeuw, de twee mantelmeeuwen). Het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, zie hieronder, stelt echter dat de kokmeeuw vanwege zijn heel andere geluid lachmeeuw is genoemd. Dat andere geluid klopt, maar kokmeeuwen lachen niet: ze krijsen. De naam is een misverstand. Het is een vertaling van Larus ridibundus van Linnaeus 1766, letterlijk lachende meeuw, maar Linnaeus, die onder die naam inderdaad de kokmeeuw beschreef, entte de náám op laughing gull van Catesby 1731-1743, een Noord-Amerikaanse meeuw, tegenwoordig Larus atricilla, en in Noord-Amerika officieel de laughing gull (bij deze: terecht). Er zijn ook geen vólksnamen voor dat zogenaamde lachen van de kokmeeuw: iedereen hoort ze krijsen.

-- HW