Etymologiewiki:Lijst gemelde ontbrekende woorden/H: verschil tussen versies

Uit Etymologiewiki
Ga naar: navigatie, zoeken
(20 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 
Terug naar: [[Etymologiewiki:Lijst gemelde ontbrekende woorden]]
 
Terug naar: [[Etymologiewiki:Lijst gemelde ontbrekende woorden]]
 
==H==
 
==H==
'''[[haal]]''' 'slag met een zwaard, pennenstreek'
 
 
 
'''[[haalbare kaart]]'''  
 
'''[[haalbare kaart]]'''  
  
 
'''[[haarscheur]]'''
 
'''[[haarscheur]]'''
 
'''[[haartje betoeterd]]''', in: ben je een haartje betoeterd!
 
  
 
'''[[habbenebbes]]''' 'van slechte kwaliteit'
 
'''[[habbenebbes]]''' 'van slechte kwaliteit'
  
 
'''[[hagelnieuw]]'''
 
'''[[hagelnieuw]]'''
 
'''[[halloween]]'''
 
  
 
'''[[halvegare]]'''
 
'''[[halvegare]]'''
Regel 26: Regel 20:
  
 
'''[[hansaplast]]'''
 
'''[[hansaplast]]'''
 
'''[[haploïde]]'''
 
  
 
'''[[hart, iemand een warm hart toedragen]]'''
 
'''[[hart, iemand een warm hart toedragen]]'''
Regel 33: Regel 25:
 
'''[[hashtag]]'''
 
'''[[hashtag]]'''
  
'''[[hasteflats, hatsiekidee]]'''
+
'''[[hasteflats, hatsiekiedee]]'''
 +
 
 +
'''[[havermout]]'''
  
 
'''[[hebben: het goed voor elkaar hebben]]'''  
 
'''[[hebben: het goed voor elkaar hebben]]'''  
Regel 40: Regel 34:
  
 
'''[[heerlijkheid]]''' zoals in de bijbel
 
'''[[heerlijkheid]]''' zoals in de bijbel
 +
 +
'''[[heffe des volks ]]''' hef [staat er al in] betekent ook bezinksel, en vandaaruit Overdrachtelijk: Het slechtste, meest waardelooze, verwerpelijkste van iets.  De heffe des volks enz. , de geringste volksklasse, het laagste gemeen
  
 
'''[[heildronk]]'''
 
'''[[heildronk]]'''
Regel 50: Regel 46:
  
 
'''[[heksenmeester]]''', duivelskunstenaar
 
'''[[heksenmeester]]''', duivelskunstenaar
 +
 +
'''[[helmbindsel]]'''
 +
 +
'''[[herdersmat]]'''
  
 
'''[[herdersweefsel]]'''
 
'''[[herdersweefsel]]'''
Regel 55: Regel 55:
 
'''[[heroïsch]]'''
 
'''[[heroïsch]]'''
  
'''[[herpakken, zich]]'''
+
'''[[hertenzwam]]'''
  
 
'''[[heterotopie]]''' (Foucault)
 
'''[[heterotopie]]''' (Foucault)
 
'''[[hevelen]]''' Het naamwoord ''hevel'' staat beschreven. Is hevelen een denominatief daarvan of is het een frequentatief van heffen (of de: heben) met -el-?
 
  
 
'''[[hexadecimaal]]'''  
 
'''[[hexadecimaal]]'''  
Regel 85: Regel 83:
 
'''[[holst (van de nacht)]]'''
 
'''[[holst (van de nacht)]]'''
  
'''[[homeostase]]'''  
+
'''[[homokineet]]'''  
  
 
'''[[homoscedasticiteit]]'''  
 
'''[[homoscedasticiteit]]'''  
Regel 91: Regel 89:
 
'''[[hondenwacht]]''' vertaling is van het Engelse dog-watch. “aldus genoemd omdat men aan land gedurende dien tijd het bewaken van huis en erf aan zijn hond overlaat” (WNT)
 
'''[[hondenwacht]]''' vertaling is van het Engelse dog-watch. “aldus genoemd omdat men aan land gedurende dien tijd het bewaken van huis en erf aan zijn hond overlaat” (WNT)
  
'''[[hondenweer]]'''
+
'''[[honderuit]]'''
 +
 
 +
'''[[hondsdolheid]]'''
  
'''[[honderuit]]'''  
+
'''[[hondskruid]]'''
 +
 
 +
'''[[honingzwam]]'''
 +
 
 +
'''[[hoofdbrekens]]'''  
  
 
'''[[hoofdkwartier]]'''  
 
'''[[hoofdkwartier]]'''  
 +
 +
'''[[hoofdzonde]]'''
  
 
'''[[hoogte: op de - zijn/houden]]''' Leenwoordenboek: "De Franse revolutie aan het einde van de achttiende eeuw heeft vrijheid, gelijkheid en broederschap (liberté, égalité et fraternité) gebracht, evenals op de hoogte (van de omstandigheden) zijn (être à la hauteur de la révolution of des circonstances) -- waarschijnlijk heeft Robespierre dit eind 1792 als eerste gebruikt." Op de hoogte houden is daarvan dan weer een uitbreiding. Overigens past de uitdrukking ook bij historische betekenisverschuivingen binnen het Nederlands.
 
'''[[hoogte: op de - zijn/houden]]''' Leenwoordenboek: "De Franse revolutie aan het einde van de achttiende eeuw heeft vrijheid, gelijkheid en broederschap (liberté, égalité et fraternité) gebracht, evenals op de hoogte (van de omstandigheden) zijn (être à la hauteur de la révolution of des circonstances) -- waarschijnlijk heeft Robespierre dit eind 1792 als eerste gebruikt." Op de hoogte houden is daarvan dan weer een uitbreiding. Overigens past de uitdrukking ook bij historische betekenisverschuivingen binnen het Nederlands.
Regel 103: Regel 109:
 
'''[[hoogtezon]]''' waarom hoogte? Duits is Höhensonne. De hoogtezon is in Duitsland uitgevonden in 1904 (door Richard Küch). Aan de Höhensonne werden  dezelfde gezonde eigenschappen toegekend als aan de zon in het hooggebergte, vandaar die naam. In Nederland heeft men dat dus overgenomen.  
 
'''[[hoogtezon]]''' waarom hoogte? Duits is Höhensonne. De hoogtezon is in Duitsland uitgevonden in 1904 (door Richard Küch). Aan de Höhensonne werden  dezelfde gezonde eigenschappen toegekend als aan de zon in het hooggebergte, vandaar die naam. In Nederland heeft men dat dus overgenomen.  
  
'''[[hooiwagen]]''' (insect)
+
'''[[houtopstand]]'''
  
'''[[houtopstand]]''
+
'''[[horzik, hoorzik]]''': op diverse plaatsen in Brabant kom je dit als wijk- of straatnaam tegen. Waar komt dat vandaan of wat is dat?
  
'''[[horzik, hoorzik]]''': op diverse plaatsen in Brabant kom je dit als wijk- of straatnaam tegen. Waar komt dat vandaan of wat is dat?
+
'''[[hub]]''' knooppunt < Engels
  
 
'''[[hug, huggen]]'''
 
'''[[hug, huggen]]'''
  
 
'''[[huichelaar]]'''
 
'''[[huichelaar]]'''
 +
 +
'''[[huisdier]]'''
  
 
'''[[huisvlijt]]'''
 
'''[[huisvlijt]]'''
 +
 +
'''[[humanist, humanisme]]'''
  
 
'''[[hussen]]'''
 
'''[[hussen]]'''
Regel 123: Regel 133:
 
'''[[hydraulica]]'''
 
'''[[hydraulica]]'''
  
'''[[hypertensie]]'''
+
'''[[hypermnesie]]'''
 
 
'''[[hypochonder]]'''
 

Versie van 2 dec 2020 om 07:19

Terug naar: Etymologiewiki:Lijst gemelde ontbrekende woorden

H

haalbare kaart

haarscheur

habbenebbes 'van slechte kwaliteit'

hagelnieuw

halvegare

handelbaar

handlichting

handomdraai

hangijzer

hansaplast

hart, iemand een warm hart toedragen

hashtag

hasteflats, hatsiekiedee

havermout

hebben: het goed voor elkaar hebben

heikneuter onbeschaafd, wat onnozel iemand

heerlijkheid zoals in de bijbel

heffe des volks hef [staat er al in] betekent ook bezinksel, en vandaaruit Overdrachtelijk: Het slechtste, meest waardelooze, verwerpelijkste van iets. De heffe des volks enz. , de geringste volksklasse, het laagste gemeen

heildronk

heilig moeten

heksenjacht

heksenketel

heksenmeester, duivelskunstenaar

helmbindsel

herdersmat

herdersweefsel

heroïsch

hertenzwam

heterotopie (Foucault)

hexadecimaal

hielstijf (hielstuk): in de jaren ‘40 en ‘50 werkte ik in de maatschoenmakerij en daar gebruikten we dat woord voor contrefort. Bij U heet dat hielstuk.

hilarisch

hinderpaalvoor zover ik kan zien komt het woord sinds begin 17e eeuw voor maar al direct in overdrachtelijke betekenis; pas in de 19e eeuw vinden we, zelden, ook de letterlijke betekenis. Waarschijnlijk is het woord direct overdrachtelijk gebruikt, en waarschijnlijk dan om een woord uit een vreemde taal - Latijn of Frans - mee weer te geven (obstakel of iets dergelijks): in de 17e eeuw zocht men heel veel purismen ter vervanging van vreemde woorden.

hipster

hoedje: zich een hoedje schrikken

hoefijzer

hoerensjans

hofleverancier

Hollandse nieuwe Ik heb het culinaire product dat wordt aangegeven met de naam "Hollandse nieuwe" niet kunnen vinden. Het is nochtans een "appelation controlé" Ik wilde weten wanneer het de term "maatjesharing" is gaan vervangen. Maatjesharing wordt wel verklaard.

hologram

holst (van de nacht)

homokineet

homoscedasticiteit

hondenwacht vertaling is van het Engelse dog-watch. “aldus genoemd omdat men aan land gedurende dien tijd het bewaken van huis en erf aan zijn hond overlaat” (WNT)

honderuit

hondsdolheid

hondskruid

honingzwam

hoofdbrekens

hoofdkwartier

hoofdzonde

hoogte: op de - zijn/houden Leenwoordenboek: "De Franse revolutie aan het einde van de achttiende eeuw heeft vrijheid, gelijkheid en broederschap (liberté, égalité et fraternité) gebracht, evenals op de hoogte (van de omstandigheden) zijn (être à la hauteur de la révolution of des circonstances) -- waarschijnlijk heeft Robespierre dit eind 1792 als eerste gebruikt." Op de hoogte houden is daarvan dan weer een uitbreiding. Overigens past de uitdrukking ook bij historische betekenisverschuivingen binnen het Nederlands.

hoogtelijn

hoogtezon waarom hoogte? Duits is Höhensonne. De hoogtezon is in Duitsland uitgevonden in 1904 (door Richard Küch). Aan de Höhensonne werden dezelfde gezonde eigenschappen toegekend als aan de zon in het hooggebergte, vandaar die naam. In Nederland heeft men dat dus overgenomen.

houtopstand

horzik, hoorzik: op diverse plaatsen in Brabant kom je dit als wijk- of straatnaam tegen. Waar komt dat vandaan of wat is dat?

hub knooppunt < Engels

hug, huggen

huichelaar

huisdier

huisvlijt

humanist, humanisme

hussen

huwelijksbootje

huzarenstukje

hydraulica

hypermnesie